Jak podaje gmina, do walki o dzisiejszy Nowogard doszło w nocy z 4 na 5 marca 1945 roku. 5 marca wojska sowiecko-polskie ostatecznie zajęły Nowogard. Do niewoli trafiło 800 żołnierzy i oficerów niemieckich. Na nowogardzkim cmentarzu spoczęły prochy 64 polskich żołnierzy poległych w walce o Nowogard i jego okolice. Miasto poddało się faktycznie bez walki, po czym nastąpiły grabieże i palenie domów przez wojska sowieckie, w wyniku czego miasto zostało zniszczone w 70%. Powoli zaczęli napływać osadnicy polskiego pochodzenia.

5 maja 1945 roku do Nowogardu przyjechała również 31 osobowa grupa operacyjna, której zadaniem było utworzenie struktur gospodarczych i politycznych. Komisarycznym burmistrzem Nowogardu został mianowany Roman Tyboroski.

Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego zajął budynek przy ulicy Stalina 9 (dziś 3 Maja). Znajdujący się obok skwer idealnie nadawał się na obchody 1-maja, 22 lipca i inne tego typu święta oraz na postawienie pomnika „Bohaterom …”. W pracach przy budowie pomnika uczestniczyli niemieccy jeńcy wojenni. Pomnik wygląda tak jak przed ponad 70 laty.

W maju 1945 roku mieszkało tu 600 obywateli polskiego pochodzenia, rok później już 2446 i liczba ta rosła z każdym rokiem. W mieście utrzymana została siedziba powiatu, która funkcjonowała do 1975 roku. Napływowa ludność osiedlała się w ocalałych domostwach, a w rejonie Starego Miasta funkcjonować zaczął kościół i ratusz. Odgruzowywanie tej części miasta rozpoczęto jednak dopiero w 1954 roku.

red.

powiązane – „Niedziela Żołnierzy Wyklętych”