Istotne zmiany

Nowelizacja ustala, że opłata za niesegregowanie śmieci będzie co najmniej dwa razy wyższa od opłaty podstawowej za śmieci posegregowane – maksymalnie zaś może ona wynieść jej czterokrotność. Praktycznie ta opłata podstawowa będzie jedyną możliwą stawką jaką mogą ustalić gminy, bowiem nowelizacja nie przewiduje – tak jak dotychczas – wyboru, który pozwalałby na wprowadzenie fakultatywnej stawki za śmieci zmieszane – w efekcie pozostawiając do decyzji mieszkańca, czy chce śmieci segregować (płacąc mniej), czy nie (płacąc więcej). W tej sytuacji opłata za takie śmieci będzie wyłącznie karą za niesegregowanie. Teoretycznie gmina będzie miała tu dwie możliwości – karać grzywną osoby, które nie złożą deklaracji o segregowaniu śmieci, oraz naliczać wyższą opłatę (od dwukrotności do czterokrotności opłaty podstawowej).
Zniesiona zostanie regionalizacja ograniczająca firmom realizującym na zlecenie gmin odbiór śmieci, możliwości odstawiania ich tylko do instalacji na określonym terenie. W wypadku naszego powiatu mają one teraz do wyboru 7 Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK), a po wejściu w życie nowelizacji, będą mogły korzystać z RIPOK-ów na terenie całego kraju.

Gminy uzyskają też dodatkowe uprawnienia pozwalające na zasilenie budżetu na gospodarowanie odpadami, środkami ze sprzedaży surowców wtórnych pozyskanych od mieszkańców w zbiórce selektywnej. To one też określą w regulaminach warunki, których spełnienie pozwoli na uznanie, że odpady są odstawiane w sposób selektywny. Będą mogły zmniejszać stawkę opłaty podstawowej właścicielom domowych kompostowników oraz ustalać zasady naliczania opłaty śmieciowej w oparciu o zużycie wody. Każda gmina inaczej

Nowelizacja nie ustala jednolitej dla całego kraju zasady segregacji śmieci pozostawiając to gminom. Wydaje się, że wersją minimum będzie system pięciopojemnikowy (plastik i metale, szkło, papier, bioodpady oraz odpady zmieszane), ale też niekoniecznie, bo to gminni radni zdecydują, jaki wariant selekcji będzie w danej gminie obowiązywał. W przypadku naszego powiatu w praktyce może być tak, że gminy należące do związku R-XXI będą miały takie same zasady segregacji śmieci, a tylko gmina Goleniów inne. Gminy też zdecydują, jak kontrolować i egzekwować ustalone opłaty i kary. Kontrola i egzekucja

Ta kontrola i egzekucja to będzie chyba największe wyzwanie dla gmin. Nie sztuka bowiem założyć, że wszyscy muszą segregować, ale sprawdzić, czy to robią i wyegzekwować ewentualne kary za brak segregacji. Teoretycznie najłatwiej będzie ustalić, w jakiej postaci śmieci wystawia mieszkaniec domu jednorodzinnego. Ale skąd będzie wiadomo, że w pojemniku na odpady zmieszane nie znajdą się i inne frakcje? Oczywiście trzeba to najpierw sprawdzić, a potem udowodnić, a na końcu przeprowadzić całą procedurę administracyjną pozwalającą prawomocnie ukarać (?) lub obciążyć (krotnością opłaty podstawowej) mieszkańca. To będzie dodatkowy koszt firmy realizującej na zlecenie gminy odbiór śmieci, który przerzuci na gminę – nie mówiąc o przygotowaniu logistyki takiej kontroli. Jak już da się w miarę pewnie ustalić fakty, to jeszcze gmina musi podjąć skomplikowany organizacyjnie trud wyegzekwowania wyższej opłaty/kary od mieszakańca. Dopóki nie ustali się w tej kwestii orzecznictwo administracyjne, nie będzie to takie proste. Znacznie trudniejsze i droższe będzie na pewno kontrolowanie i egzekwowanie obowiązku segregacji śmieci w budynkach wielorodzinnych, administrowanych przez wspólnoty mieszkaniowe – pytanie czy w ogóle możliwe?
Nowelizacja, o której mowa, nie ma przepisów wykonawczych. Być może  one  wyjaśnią  powstające wątpliwości – jeśli takie rozporządzenia się w końcu pojawią.